[tintuc]Đi vào rừng tìm được trầm hương đã khó vậy mà tìm kì nam còn khó hơn nhiều lần, nói về nỗi khổ cực của người đi tìm trầm thì đúng là vô kể, thậm chí là đánh đổi cả mạng sống của mình. Chuyện kì nam có giá đắt hơn vàng vốn đã được dư luận biết đến từ lâu. Thời gian gần đây, những lời đồn thổi về loại lõi dó bầu này càng được quan tâm
Kỳ Nam là gì?
Kỳ Nam là thứ Trầm có nhiều dầu, còn Trầm là thứ kỳ có ít dầu. Trong những cây dó có Trầm thỉnh thoảng vẫn có kỳ, và trong những cây dó có kỳ thì Trầm luôn luôn bao chung quanh hoặc ở bên cạnh. Thường thường kỳ ít có, và khi có cũng có ít hơn Trầm. Tương tự Trầm Hương. Kỳ Nam là sản phẩm đặc biệt nằm trong lõi của cây dó tuy nhiên chúng hoàn toàn khác nhau, Kỳ Nam thường có giá đắt gấp 10-20 lần so với Trầm Hương.
Dầu ở Kỳ Nam kết tinh giống như sáp ong. Tùy theo màu sắc, người ta chia Kỳ Nam thành 4 loại thứ tự:
“Nhất bạch, nhị thanh, tam huỳnh, tứ hắc”.
Bạch Kỳ Nam sắc trắng, chất mềm và rất nhiều dầu.
Thanh Kỳ Nam, màu hơi xanh, nhiều dầu thì mềm, ít dầu thì cứng.
Huỳnh Kỳ Nam, màu vàng như sáp ong, chất cứng và nặng, để lâu khô dầu trở nên nhẹ.
Hắc Kỳ Nam, mùa đen chất cứng. Nhưng chỗ nhiều dầu lại mềm như bạch Kỳ Nam. Kỳ Nam thường dùng làm thuốc, giá rất đắt.
Sự hình thành Kỳ Nam.
Được tạo ra đa số là từ cây dó bầu. Cây dó là một loài đại mộc, có thể cao 40-50m, vỏ màu xám, có nhiều sợi có thể làm giấy được. Gỗ mềm, màu trắng, nhánh ít đâm thẳng lên, không đâm ngang như nhánh của các loại cây rừng, trái là nang dài 4cm. Khi chịu tác động từ bên ngoài và bên trong làm cây dó có bệnh mới chứa Trầm ở phần lõi của thân cây. Ở đây, các tế bào gỗ thoái hóa, biến dạng, mất mộc tố, chứa một chất nhựa thơm, biến thành những khối hình thể không đều, lồi lõm, có rãnh dọc, màu sậm, đó là Kỳ Nam. Chung quanh Kỳ Nam, gỗ cũng biến chất ít nhiều, khi đốt cháy tỏa ra mùi thơm, thường dùng để làm nhang, nên gọi là Trầm Hương.
Kỳ Nam có giá trị vô cùng lớn |
Những cây cây dó bị bệnh là do cây bị chấn thương bởi mảnh bom đạn ghim vào, hay bị rìu rựa chặt sâu vào, hay do sâu bệnh đục khoét, hay do bão gây nên gãy cành, gãy ngọn … Tại những nơi chấn thương ấy, sau một thời gian dài từ 10 đến 15 năm, dưới tác động một ngày một ít của môi trường, gây ra những phản ứng hóa học bên trong cây dó, từ đó tạo thành Kỳ Nam, Trầm Hương. Có khi do một loại nấm gây nhiễm mục nát thân cây rồi chuyển hóa tạo nên. Có người cho rằng thân cây dó bị bọng rồi những con ong, con kiến làm tổ ở đó, đưa mật về ăn, hương mật ấy ngấm vào thịt của cây cây dó lâu ngày mà kết thành Kỳ Nam.
Cách phân biệt Trầm Hương và Kỳ Nam
Mặc dù có cơ chế hình thành gần giống nhau song thực tế, Kỳ Nam và Trầm Hương lại hoàn toàn khác biệt.phải dựa vào sự hóa nhựa ít hay nhiều, dạng kết tinh của dầu và mùi thơm. Với Kỳ Nam, quá trình biến đổi các phân tử gỗ dó bầu diễn ra hoàn toàn và tốt nhất, thấm nhiều tinh dầu Trầm hơn nên thường có màu nâu đậm hoặc đen. Gỗ Kỳ Nam mềm gần giống như sáp ong nhưng khó nhận ra thớ gỗ và dễ chìm trong nước vì nặng hơn Trầm Hương.
Kỳ Nam có mùi hương ngào nạt, dù bọc kín đến đâu cũng khó giấu được mùi Trầm thơm. Loại lõi cây dó bầu này có đủ vị chua, cay, đắng ngọt; khi đốt khói bay lên cao và thẳng, lơ lửng rất lâu trong không khí.
Trong khi đó, Trầm Hương được tạo thành từ gỗ cây dó bầu tẩm ít nhựa hơn nên mùi thơm nhẹ hơn, thường có màu nâu hoặc sọc nâu đen. Trầm Hương vị đắng, trọng lượng nhẹ nên có thể nổi trên bề mặt nước, gỗ có vân đậm nhạt và gợn sóng. Khi đốt, Trầm Hương tỏa mùi hương nhẹ, khói kết xoáy và tan nhanh trong không khí.
Xem thêm: Trầm hương là gì?
Phân biệt Kỳ Nam tốt, xấu.
Muốn phân biệt Kỳ Nam tốt xấu, những người có kinh nghiệm cho biết, loại nào có sớ nhuyễn mịn, có nhiều tinh dầu là tốt, trái lại loại nào rắn chắc và ít dầu là xấu. Có người thử bằng cách gói Kỳ Nam trong lá chuối thật kín rồi đem phơi nắng. Đến tối, mở ra xem thấy nhiều chất dầu chảy ra là thuộc loại tốt.
Phân biệt các loại Kỳ Nam vô cùng khó đòi hỏi phải có kinh nghiệm lâu năm trong ngành |
Công dụng của Kỳ Nam như thế nào?
Xét về mặt y học:
Sở dĩ Trầm và Kỳ Nam có giá trị cao là vì có công dụng chữa bệnh rất tốt trong Đông Y:
– Trừ sơn lam chướng khí: Người ta thường xông trầm trong nhà để trừ khí độc và thường mang Kỳ Nam trong người để ngừa sơn lam chướng khí. ở một vài vùng, nhất là vùng Phú Khánh, người ta thường bọc Kỳ nam trong túi vải thưa để đeo ở cổ xem như “bùa hộ mệnh”. Trẻ em dưới 1 tuổi đeo 2 chỉ, 1 đến 5 tuổi đeo 3 chỉ, người lớn đeo 5 chỉ.
– Dùng làm thuốc giải nhiệt và trừ sốt rét: ở Campuchia, theo các bác sĩ Menaut và Phana Douk, người ta thường dùng Kỳ nam, Trầm và ngà voi mài với nước lạnh để uống. Ngày 2-3 lần, mỗi lần uống từ 3 phân tới 1 chỉ.
– Chữa bệnh đường tiểu tiện: Người ta thường mang Trầm kỳ ở vùng hội âm để chữa bệnh đường tiểu tiện.
Theo Đông y, Kỳ nam dùng để trị các chứng độc thủy do phong thổ gây nên, làm tiêu chứng chướng mãn, no hơi, đau bụng, ói mửa, hen suyễn thở gấp, hạ được nghịch khí, thông chứng bế do khí hư gây nên. Mài từ 3 phân tới 1 chỉ, tùy theo tuổi lớn nhỏ hòa với nước lạnh hoặc bỏ vào nước đun sôi mà uống.
Ngoài những công dụng trên Kỳ Nam còn “giúp nâng cao đời sống sinh hoạt vợ chồng”.
– Chống chỉ định:
+Trầm kỳ là thuốc trụy thai, nên đàn bà có thai không nên uống hoặc mang trong mình, có thể làm sảy thai.
+ Những người suy nhược và biếng ăn, suy gan… không nên dùng Trầm – Kỳ.
– Tương khắc trầm kỳ có tính kỵ hỏa, thành thử không nên uống chung Trầm – Kỳ với những loại thuốc có tính chất thuộc hành hỏa tính theo âm dương ngũ hành.
Xét về mặt tâm linh:
Kỳ Nam trừ được sơn lam chướng khí (xông trong nhà để trừ khí độc), đốt Trầm trong nghi lễ thờ phương, làm nhang thơm, mùi thơm tinh dầu Trầm không thể lẫn lộn với một loại hương thơm nào khác. Nếu ta lấy tinh dầu thơm của Trầm kỳ phối với tinh dầu xạ hương (lấy từ túi thơm của con cầy hương) sẽ tạo ra một mùi hương rất đặc biệt, rất mạnh và rất quyến rũ giới tính, bọc Kỳ Nam vào túi vải đeo vào cổ xem như bùa hộ mệnh, ngừa trúng cây dó.
Ngoài ra, Kỳ Nam còn được dùng để trích tinh dầu pha chế nước hoa, làm đồ trang sức (hạt chuối, vòng đeo tay) vừa có công dụng tránh cảm mạo, trị cây dó, vừa lưu giữ được hương thơm qua hàng chục năm.
Nguồn: moctram.com